Consumentenrecht
Heb je een nieuwe smartphone gekocht maar voldoet deze niet aan je wensen? Wil je weten wat je rechten zijn wanneer je een online aankoop doet? Is je garantie verlopen en vertoont je product gebreken en weet je niet wat je moet doen?
Heb je vragen betreft het consumentenrecht? Plaats dan hier je opdracht en kom direct in contact met onze advocaten »»
Consumentenrecht
Het consumentenrecht is speciaal ingericht om consumenten bescherming te bieden tegen bedrijven. Er is sprake van een consumentenkoop als het gaat om de koop van een product bij een bedrijfsmatige verkoper, dus geen particulier.
Wanneer kan ik een koop ongedaan maken?
Het kan je zomaar overkomen, je hebt een aankoop gedaan maar later krijg je er enorme spijt van en je wil de verkoop terugdraaien. In principe geldt in het recht dat een koop een koop is en je er achteraf niet vanaf kunt komen, tenzij er sprake is van bijvoorbeeld dwaling, bedrog of misbruik van omstandigheden. Veel mensen denken dat er pas een geldige verkoop tot stand is gekomen als de betaling is voldaan. Dit is niet het geval. Er is al een koopovereenkomst tot stand gekomen als je zegt dat je iets wilt kopen of als je je handtekening zet voor een bestelling. Je hebt dan namelijk het aanbod van de verkoper aanvaard.
Stel je hebt een paar schoenen gekocht in een winkel en je wilt ze terugbrengen, omdat je ze bij nader inzien toch niet zo mooi vindt. Helaas ben je het bonnetje kwijtgeraakt, wat nu? Ruilen of terugbrengen is een extra service en geen recht. Wanneer je het bonnetje kwijt bent geraakt, kun je dus helaas niet meer ruilen. Dit is echter geheel anders als het product niet voldoet aan de eisen die je eraan mag stellen. Er is dan sprake van non-conformiteit en de verkoper mag je niet zomaar afwimpelen. Wanneer je de bon in dit geval kwijt bent geraakt, heb je nog wel recht op herstel of vervanging van het paar schoenen. Als jij bijvoorbeeld met behulp van je afschriften aan kunt tonen dat je de schoenen gekocht hebt, is dit ook een geldig bewijs en is de bon dus niet per se vereist. Wanneer de verkoper niet meewerkt met het herstel of de vervanging van een gebrekkig product, kun je overgaan tot ontbinding van de overeenkomst. Je kunt dan je geld terugkrijgen en je dient het product terug te geven aan de verkoper. Door te ontbinden maak je de gevolgen van de koopovereenkomst ongedaan.
Voorbeeld
Yila heeft lang gespaard en uiteindelijk had ze genoeg geld om haar eerste auto te kopen. De eerste weken is ze dolgelukkig, totdat haar auto gebreken begint te vertonen. Dit was niet wat ze verwacht had. Teleurgesteld gaat ze terug naar de garage en vraagt ze de garage of hij de auto wil repareren. Hij repareert de auto, maar na een paar dagen blijkt dat de reparatie niet goed uitgevoerd is. Ze schakelt hulp in van een expert en hij weet haar te vertellen dat reparatie onmogelijk is. Yila vraagt de garage om vervanging van de auto. De garage weigert. Hierop besluit Yila juridische hulp in te schakelen. Samen met een advocaat gaat ze over tot ontbinding van de koopovereenkomst van haar auto. Ze brengt de auto terug naar de garage en krijgt het aankoopbedrag terug.
Ik wil van mijn online aankoop af, wat te doen?
Bij aankopen die online of telefonisch zijn gedaan, geldt een wettelijke bedenktermijn van 14 kalenderdagen. Het gaat hier namelijk om een zogeheten ‘koop op afstand’. Deze termijn geldt binnen de gehele Europese Unie. Als je een aankoop doet buiten de EU, geldt deze regel niet tenzij de verkoper zich volledig richt op de Europese markt. De verkoper moet jou informeren over de bedenktijd. Als hij dit niet doet, kan de bedenktermijn verlengd worden tot 12 maanden. Binnen de gestelde termijn van 14 dagen dien je de verkoper te laten weten dat je van de koop afziet en kun je het product retourneren. Het is wel mogelijk dat je zelf de kosten van het terugzenden moet betalen. De verkoper dient dit aan jou mede te delen. Als hij dit niet heeft gedaan, hoef je niets te betalen.
Wanneer je bijvoorbeeld een abonnement hebt afgesloten op straat of via de telefoon, heb je ook een wettelijke bedenktermijn van 14 dagen. Het kan namelijk zo zijn dat je door het overtuigende verhaal van de straatverkoper even meegesleept was in zijn enthousiasme en je impulsief een aankoop hebt gedaan waar je achteraf eigenlijk helemaal niet op zit te wachten.
Voorbeeld
In elke grote stad wordt je wel aangesproken door een straatverkoper als je aan het winkelen bent. Dit overkwam ook Eliza. Als werkende moeder van twee kinderen sprak een maaltijdbox haar op het eerste gezicht wel aan. De verkoper had haar echter niet helemaal correct ingelicht over de inhoud van de box. Eliza verkeerde namelijk in de veronderstelling dat de box eten voor 7 dagen zou bevatten. Toen ze alles 7 dagen later nog eens nalas op de website van de aanbieder, bleek dat het maar om 4 dagen ging. Voor Eliza was de prijs van de box in dat geval aan de hoge kant en zij besluit om de aankoop van het abonnement te annuleren.
Mijn garantie is verlopen en mijn product vertoont gebreken, wat kan een advocaat voor mij doen?
Er heerst veel onduidelijkheid over wat garantie nu eigenlijk is. Zo komt het regelmatig voor dat de garantietermijn verlopen is, het gekochte product gebreken vertoont en de verkoper meent dat je geen recht meer hebt op reparatie of vervanging, omdat de termijn verlopen is. In dit geval heeft de verkoper soms ongelijk. Er zijn namelijk twee soorten garantie:
- Wettelijke garantie
- Fabrieksgarantie of verkopersgarantie
Wanneer een verkoper garantie geeft, maakt hij eigenlijk de belofte dat zijn product aan bepaalde kwaliteitseisen zal voldoen in de gestelde garantieperiode. De wet heeft hier echter eigen regelingen voor. Soms bestaat de mogelijkheid om garantie bij te kopen. Dit is alleen interessant als de bijgekochte garantie een langere duur heeft dan de wettelijke garantie. De wettelijke garantie geldt voor alle producten en voor iedereen.
Je hebt als consument zijnde recht op een deugdelijk product. Wanneer het product na een tijdje kapot gaat, is het afhankelijk van de omstandigheden van het geval of je recht hebt op reparatie of vervanging. Je kunt je dan beroepen op de wettelijke garantie als de verkopers-of fabrieksgarantie verlopen is. Het verschilt per product hoe lang er verwacht mag worden dat het meegaat. Een smartphone gaat bijvoorbeeld minder lang mee dan een wasmachine. Wat je precies van een product mag verwachten, hangt af van de volgende factoren:
- De verwachtingen die de verkoper heeft gewekt
- De prijs
- Het merk
- Of het product nieuw of tweedehands is
- Wat er in de reclame is gezegd over het product
Op basis van bovenstaande criteria kun je bepalen wat een normale periode is waarin het product deugdelijk moet functioneren. Als je iets in de uitverkoop koopt, heb je ook gewoon recht op een goed product.
De wettelijke garantie geeft een termijn van 6 maanden. Als er in deze periode je product niet goed functioneert, is het aan de verkoper om te bewijzen dat het product wel deugdelijk is. Als dit hem niet lukt, moet hij gratis repareren of vervangen. Een verkoper mag altijd in de eerste plaats kiezen voor reparatie. Dit is voor hem natuurlijk een goedkopere optie en als hij dit naar behoren doet, moet jij dit dulden als consument zijnde. Als het product echter niet meer te repareren is, moet de verkoper het product vervangen. Als het product na 6 maanden of langer kapot gaat, is het aan jou om te bewijzen dat het niet jouw schuld is.
Voorbeeld
Joep heeft een jaar geleden een wasmachine gekocht en precies een week na het verstrijken van de garantietermijn houdt de motor ermee op. Joep baalt enorm en weet niet wat hij nu moet doen. De verkoper in de winkel vertelde hem namelijk dat hij geen recht heeft op gratis reparatie. Joep wint advies in van een advocaat en deze vertelt hem dat men van een wasmachine mag verwachten dat deze langer meegaat dan een jaar. Joep heeft de wasmachine bovendien al die tijd goed onderhouden.
In het bovenstaande voorbeeld is de termijn van 6 maanden weliswaar verstreken, maar Joep heeft een sterke positie. Een wasmachine dient langer mee te gaan dan een jaar en Joep heeft de wasmachine goed onderhouden. Joep heeft dus een goede kans om gratis reparatie te krijgen in dit geval.
Ik ben akkoord gegaan met de algemene voorwaarden zonder ze te lezen, ben ik er nu aan gebonden?
De algemene voorwaarden, ook wel de kleine lettertjes genoemd, worden door bijna niemand echt aandachtig doorgenomen. De algemene voorwaarden bestaan dan ook vaak uit een enorme lap tekst en het is begrijpelijk dat je er niet veel voor voelt om dit allemaal door te nemen bij elke aankoop. Vaak staat er bijvoorbeeld vermeld dat op alle verkopen van een bedrijf de algemene voorwaarden van toepassing zijn of moet je een vinkje aanklikken om akkoord te gaan met de voorwaarden. Algemene voorwaarden zijn echter wel een onderdeel van de overeenkomst en in principe ben je eraan gebonden als je akkoord bent gegaan.
Het idee achter algemene voorwaarden is voornamelijk het besparen van tijd. Bedrijven gebruiken de algemene voorwaarden bij elke overeenkomst die ze sluiten, waardoor er niet voor elke overeenkomst apart gekeken moet worden naar de bepalingen. Het is meestal niet de bedoeling om van degene die de algemene voorwaarden opstelt om zichzelf een voordeel te verschaffen, maar vaak gebeurt dit toch. Als bedrijf wil je natuurlijk dat de algemene voorwaarden zo gunstig mogelijk voor jou uitpakken. Het kan dan weleens voorkomen dat er onredelijk bezwarende bedingen opgenomen worden. Onredelijk bezwarend wil zeggen dat de bedingen zo nadelig zijn voor de consument, dat dit niet door de beugel kan. De wetgever is hier gelukkig van op de hoogte en heeft wetgeving gemaakt om de consument te beschermen.
Er zijn zogeheten zwarte en grijze lijsten opgesteld. De bedingen die op de zwarte lijst staan, zijn absoluut onredelijk bezwarend. Als een beding uit jouw algemene voorwaarden op deze lijst voorkomt, ben je sowieso niet gebonden aan de algemene voorwaarden. Op de grijze lijst staan voorwaarden die in mindere mate bezwarend zijn. De opsteller van de algemene voorwaarden moet dan bewijzen dat het beding wel redelijk is. Als hij dit niet kan bewijzen, zijn de algemene voorwaarden ook vernietigbaar en ben je er dus niet aan gebonden. Het kan echter ook voorkomen dat je meent dat een voorwaarde onredelijk bezwarend is, maar niet voorkomt op een van de genoemde lijsten. Het is dan aan jou als consument om te bewijzen dat het beding niet door de beugel kan.
Voorbeeld
Arnold heeft 2,5 maand geleden een koelkast gekocht in een winkel. Hij heeft een koopovereenkomst gesloten en het bedrag nog niet voldaan. Hij had afgesproken dat hij de koelkast binnen een paar maanden zou ophalen en dan zou betalen. Wanneer hij de koelkast wil ophalen, deelt de verkoper hem mede dat de koelkast ineens 500 euro duurder is geworden. Arnold voelt zich bedrogen en is niet van plan het bedrag te betalen. De verkoper wijst hem erop dat hij akkoord is gegaan met de algemene voorwaarden en dat daarin stond dat de prijs op elk moment verhoogd mag worden. Arnold schakelt een advocaat in en komt erachter dat dit beding op de zwarte lijst staat. Arnold hoeft het bedrag dus niet te voldoen.
Zoals je ziet, is het niet zo dat als je akkoord gaat met de algemene voorwaarden zonder ze te lezen, je direct gebonden bent aan allerlei vervelende bedingen. Er is dus altijd een mogelijkheid om hier onderuit te komen.
Bedrijven dienen hun algemene voorwaarden vooraf te overhandigen of op te sturen. Als dit niet mogelijk is, dienen ze te verwijzen naar een plek waar ze wel in te zien zijn, zoals bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel. In winkels is het toegestaan om de algemene voorwaarden op de achterkant van de kassabon af te drukken, mits er op de voorkant naar is verwezen. Als dit onmogelijk is voor de winkel, is het ook mogelijk om de belangrijkste algemene voorwaarden weer te geven op een goed zichtbaar bord in de winkel. Eventueel mogen de algemene voorwaarden per email opgestuurd worden. Dit mag alleen als de consument hiermee akkoord is gegaan. Wanneer je een aankoop doet op internet, moet je via een handeling akkoord kunnen gaan met de algemene voorwaarden. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het aanklikken van een vinkje. Bovendien moet de mogelijkheid geboden worden om de algemene voorwaarden rustig na te lezen en op te slaan.
Als bedrijven hun algemene voorwaarden niet correct of helemaal niet overhandigen, zijn ze niet van toepassing op de overeenkomst. Jij als consument bent dan niet gebonden en het bedrijf kan zich niet beroepen op de algemene voorwaarden.
Voorbeeld
Patrick heeft een nieuwe fiets gekocht in een fietsenwinkel. In de winkel hangt een bordje waarop verwezen wordt naar de website voor de algemene voorwaarden die van toepassing zijn.
Het bovenstaande voorbeeld geeft een situatie weer waarin de algemene voorwaarden niet correct ter hand zijn gesteld. Het is namelijk niet voldoende om slechts te verwijzen naar een website, er is dan namelijk geen redelijke mogelijkheid geboden aan de consument om kennis te nemen van de algemene voorwaarden. Deze moeten echt ‘ter hand gesteld’ worden.
Consumentenrecht en advocaat
Het consumentenrecht biedt regels die de rechten en plichten van de conusment in het handelsverkeer vastleggen. Deze regels zijn van toepassing op veel verschillende gebieden, zoals bijvoorbeeld:
Als consument ben je dus beschermd op veel vlakken. Is er bijvoorbeeld iets niet goed gegaan met de garantie van een product of met een koop op afstand? Dan is het verstandig om een advocaat in te schakelen die je bij kan staan.