Zuivere koffie
Als je een erfenis hebt gekregen omdat jij in het testament als erfgenaam staat, is het niet zo dat je die altijd moet aanvaarden, je hebt namelijk meerdere opties. Je kunt er allereerst natuurlijk voor kiezen de erfenis ‘zuiver’ te aanvaarden. In zo’n geval treedt je als het ware (eventueel tezamen met de andere erfgenamen) in de schoenen van de overledene en word je eigenaar van alle bezittingen en aansprakelijk voor alle schulden van de overledene. Kijk uit met je familieleden bij de verdeling van de erfenis. Broers en zussen liggen steeds vaker overhoop over de nalatenschap van hun ouders. Bijna de helft van de Nederlanders heeft geen contact meer met één of meer familieleden, waarbij de erfenis de aanleiding was van de familieruzie (Bron: Volkskrant, december 2015).
Wel ontvangen, niet betalen
Had je oma een gat in haar hand en twijfel je of er wel (genoeg) geld in de nalatenschap zit? Je kunt dan kiezen voor beneficiaire aanvaarding. Hierbij aanvaard je ook de nalatenschap, maar wordt deze eerst ‘vereffend’. Dit houdt in dat met het vermogen dat in de nalatenschap zit, de schulden die ook in die nalatenschap zitten betaald worden. Wanneer na het voldoen van de schulden nog een positief saldo overblijft, wordt dat aan je uitgekeerd. Je bent dus alleen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap voor zover deze schulden door geld of goederen in de nalatenschap worden gedekt. Beneficiair aanvaarden is een trend. Door steeds meer samengestelde gezinnen met stiefkinderen en vorderingen hier en daar zijn er steeds meer verborgen schulden. Omdat mensen dit willen voorkomen, kiezen zij steeds meer voor beneficiair aanvaarden. Verstandig, vindt Netwerk Notarissen, omdat deze manier van aanvaarden de beste bescherming biedt voor nabestaanden (Bron: Telegraaf, februari 2016).
Ik wil het niet!
Weet je zeker dat er alleen maar schulden in de nalatenschap zitten? Laten die paar antieke schaaltjes en dat geborduurde schilderijtje je koud? Wanneer je ervoor kiest de erfenis te verwerpen, ben je geen erfgenaam meer. Door de nalatenschap te verwerpen ben je in het geheel niet meer aansprakelijk voor eventuele schulden. Het verwerpen van een erfenis is best heftig. Je doet daarmee overal afstand van. Die foto van jullie samen of die ring die al generaties lang in de familie zit? Daar heb je geen aanspraak op. Daarbij zal je nooit helemaal van de erfenis af zijn. Door verwerping treedt namelijk plaatsvervulling op, wat inhoudt dat iemand anders in jouw plaats als erfgenaam treedt. Dit zal waarschijnlijk een erfgenaam van jou zijn, bijvoorbeeld je kind, die dan met de erfenis opgescheept zit.
Bedenktermijn
Weet je nog niet wat je met de erfenis wilt gaan doen? Komt er even teveel op je af of vind je het gewoon een hele moeilijke keuze? De wet geeft je daarom recht van beraad. In dit geval kan je je nog even beraden over een van de drie hiervoor genoemde keuzes. Het recht van beraad kan in principe gedurende een periode van drie maanden worden ingeroepen. Zolang dit beraad voortduurt kunnen derden je niet dwingen om een keuze te maken. Wacht niet te lang. Dan kan het zijn dat een andere belanghebbende verlangt dat je alsnog op korte termijn een keuze maakt. Deze belanghebbende kan bij de kantonrechter verzoeken dat hij een termijn stelt waarbinnen jij moet beslissen. Als je daarbinnen nog geen beslissing hebt gemaakt, gaat de wet er vanuit dat je de nalatenschap zuiver hebt aanvaard.
Tijdens de periode van het ‘recht van beraad’ mag je je enkel bezighouden met beheer en onderhoud van de boedel. Op het moment dat je in de oude auto van je oma een ommetje gaat maken, kan daaruit afgeleid worden dat je de nalatenschap zuiver aanvaard hebt.
Keuzevrijheid, of toch niet?
Hiervoor werd gezegd dat je meerdere opties hebt wanneer je een erfenis hebt ontvangen. Zit je echter in de bijstand? Dan zal de Staat van je verlangen dat je, je erfenis ‘opeet’, en zal je die termijn geen bijstand ontvangen. Verwerp je de erfenis, dan kan de gemeente oordelen dat je onnodig beroep op bijstand blijft doen. De gemeente kan in zo’n geval je uitkering verlagen. Een oplossing biedt een recente uitspraak van de Rechtbank Limburg (bron: uitspraak Rechtbank Limburg, 03-09-2015). Wanneer de erfenis niet gericht is aan jou, maar aan je kinderen, krijg jij gewoon je bijstand doorbetaald. Je kinderen betalen wel extra erfbelasting (80% meer, dus 18% of 36% in plaats van 10% dan wel 20%) (bron: De Financiële Telegraaf, 2016), maar dat is nog altijd beter dan volledig je erfenis inleveren bij de Staat.
Heb je een erfenis ontvangen en advies nodig over welke van de bovenstaande opties je moet kiezen? Klik hier voor een erfrechtadvocaat.