Fusies en overnames vinden vaak plaats. Niet alleen grote internationale bedrijven nemen elkaar over, ook op nationaal en regionaal niveau vinden overnames vaak plaats. Een fusie of overname is van grote invloed op bedrijfsvoering. Het heeft invloed op de financiële positie van een bedrijf, de werknemers, de crediteuren etc.

Heb jij een vraag over fusies of overnames? Bevindt jouw bedrijf zich op dit moment in zo’n soort situatie en wil je een goede advocaat? Klik dan hier! »»

Hoe werkt de overname van een bedrijf?

Bij een overname van een bedrijf kan het zijn dat jouw bedrijf een ander bedrijf overneemt, of dat jouw bedrijf door een ander bedrijf wordt overgenomen. Beiden mogelijkheden hebben in ieder geval grote invloed op de bedrijfsvoering. Een bedrijf overnemen gaat niet zomaar, er gaat een heel traject aan vooraf. In dit artikel worden kort de verschillende stappen besproken. Eerst worden er formele en niet-bindende gesprekken gevoerd tussen de bedrijven, vervolgens stellen de partijen een geheimhoudingsverklaring op. Daarna stelt de verkoper een informatiememorandum op en ondertekenen beiden partijen een intentieverklaring (letter of intent – LOI). De koper krijgt dan de kans om een due diligence onderzoek te doen bij de verkoper. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt er onderhandeld over de overname en uiteindelijk vindt bij de notaris de ‘closing’ plaats.

Het is ook mogelijk een bedrijf over te nemen via franchising.

Wat zijn informele en niet-bindende verkenningen en besprekingen?

Dit is doorgaans de eerste fase bij een overname. Op het moment dat twee bedrijven interesse hebben in een eventuele overname gaan ze met elkaar om de tafel zitten om het een en ander te bespreken. Deze gesprekken zijn vrijblijvend en niet-bindend. Met niet-bindend wordt bedoeld dat je later niet gebonden bent aan de uitspraken die je toen hebt gedaan. Spreek dit van tevoren duidelijk naar elkaar uit. Het is verstandig om in zo’n vroeg stadium al wel advocaten bij de gesprekken te laten zitten. Zo wordt snel duidelijk wat er allemaal moet gebeuren, wat er onderzocht moet worden en op wat voor een manier dit allemaal gaat gebeuren.

Voorbeeld
Bedrijf A wil bedrijf B overnemen. Via via hebben de bedrijven van elkaar vernomen dat ze misschien geïnteresseerd in elkaar zijn. De besturen van beide bedrijven spreken af om een keer om de tafel te gaan om te kijken of de interesse echt én wederzijds is.

Wanneer stel je een geheimhoudingsverklaring op?

De geheimhoudingsverklaring gaat niet alleen over de overname zelf – werknemers, aandeelhouders en schuldeisers weten in dit stadium nog niets van de eventuele overname af – maar ook over het proces van de overname. Meestal wordt deze verklaring opgesteld als de verkennende gesprekken zijn geweest en partijen hebben besloten om serieus te gaan kijken naar een overname. In dit traject gaan beiden ondernemingen elkaars bedrijf leren kennen. Ze krijgen hiermee elkaars bedrijfstukken te zien, waar bedrijfsgevoelige informatie in kan staan. Denk hierbij aan documenten over werkmethoden, administratie, personeel en producten. Stel dat uiteindelijk wordt besloten om de overname niet door te laten gaan, dan is het andere bedrijf (meestal de concurrent) wel op de hoogte van alle bedrijfsgevoelige informatie. Met een geheimhoudingsverklaring zorg je ervoor dat deze informatie achter gesloten deuren blijft. Laat deze verklaring altijd controleren door een advocaat!

Voorbeeld
Door de verkennende gesprekken tussen bedrijf A en B duidelijk is geworden dat ze serieus willen kijken of een overname mogelijk is, dus ze willen zo snel mogelijk een geheimhoudingsverklaring opstellen. De advocaten van bedrijf A en B maken samen de geheimhoudingsverklaring.

Wat is een informatiememorandum en wat staat erin?

Een informatiememorandum kan je zien als een grote samenvatting van je bedrijf. Als jij je bedrijf wil verkopen stel je dit document op zodat de potentiele koper een goed inzicht krijgt in jouw bedrijf. In dit document ‘verkoop’ je dus eigenlijk je eigen bedrijf en probeer je de koper een zo goed (en eerlijk) mogelijk beeld te geven van jouw bedrijf. Op het moment dat op een later moment blijkt dat dit document niet een goed beeld gaf, zal dit het onderlinge vertrouwen niet positief beïnvloeden en kan het zelfs leiden tot aansprakelijkheden. In dit document wordt informatie over de volgende onderwerpen gegeven: de activiteiten van je bedrijf, belangrijkste klanten, juridische structuur, de organisatie, de werknemers, de financiële informatie en eventuele prognoses. Meestal is het zo dat op basis van dit document de koper de eerste prijs zal bepalen. Betrek bij dit onderdeel van het proces niet alleen advocaten, maar ook accountants!

Voorbeeld
Bedrijf B wil dus het bedrijf verkopen aan bedrijf A, daarom maakt bedrijf B een informatiememorandum op. Bedrijf B zorgt dat hier niet alleen advocaten bij betrokken worden, maar dat ook de accountants het document controleren. Bedrijf B zorgt ervoor dat het document zo volledig mogelijk is.

Hoe werkt een intentieverklaring/letter of intent (LOI)?

Na de verkennende fase wordt er vaak een intentieverklaring opgesteld, ook wel een letter of intent (LOI) genoemd. Je zou het kunnen zien als een overeenkomst, maar je wil liever niet dat deze intentieverklaring meteen ook bindend (en dus rechtsgeldig) is. Laat deze overeenkomst altijd door een advocaat opstellen! De koper zal vooral willen dat er geen binding tot stand komt door de intentieverklaring, de koper wil namelijk de mogelijkheid houden om af te zien van de overname zonder daarvoor schadevergoeding te moeten betalen. Het is dus belangrijk om de intentieverklaring op de juiste manier op te stellen en er de juiste verklaringen in op te nemen (bijvoorbeeld duidelijke afspraken over het vroegtijdig beëindigen van de onderhandelingen).

Voorbeeld
Bedrijf A en bedrijf B zijn er zeker van dat ze de intentie hebben om de overname aan te gaan. Dit is natuurlijk nog niet helemaal zeker, want het hangt af van het boekenonderzoek (zie hieronder) en de onderhandelingen. Voor de zekerheid stellen ze wel een intentieverklaring op, waarin ze vastleggen wat de rechten en plichten over en weer zijn.

Wat houdt due diligence in?

Bij due diligence wordt er boekenonderzoek gedaan door de potentiele koper bij het bedrijf dat wordt overgenomen. Jaarrekeningen, vorderingen, alles wordt bekeken. Er wordt gekeken welke aansprakelijkheden er eventueel nog kunnen ontstaan, denk hierbij ook aan belastingaanslagen. Er wordt gekeken of en welke “lijken er in de kast zitten”.

Voorbeeld
Na de intentieverklaring te hebben getekend, gaan de advocaten van bedrijf A naar bedrijf B om daar ter plekke het due diligence onderzoek uit te voeren. Ze nemen alle stukken door. Naar aanleiding van dit onderzoek stellen ze een document op met hun bevindingen.

Waar wordt over onderhandeld bij een overname?

Na het opstellen van alle documenten en de geheimhoudingsverklaring, doen van het boekenonderzoek is de tijd aangebroken om de onderhandelen. Er wordt onderhandeld over de voorwaarden van de overname en de prijs. Dit klinkt nogal simpel, maar dit moet uiterst zorgvuldig gebeuren. Vanzelfsprekend moeten bij dit gedeelte van de overname advocaten worden betrokken.

Voorbeeld
Bedrijf A en B besluiten te onderhandelen over de prijs en de voorwaarden. Van beiden bedrijven zijn er advocaten aanwezig bij de onderhandeling.

Wat is een SPA (Share Purchase Agreement)?

Deze overeenkomst is de finale overeenkomst tussen de koper en de verkoper van de onderneming, onder voorbehoud van een aantal voorwaarden, ook wel CP’s (Condition Precedent) genoemd. Deze overeenkomst wordt meestal door de advocaten van beiden partijen opgesteld.

Voorbeeld
Ook bedrijf A en B stellen een SPA op. De SPA laten zijn door hun advocaten opstellen.

Wanneer is er sprake van ‘closing’?

Als de SPA, ook wel de koopovereenkomst is getekend is de transactie niet meteen afgerond. Van tevoren wordt bepaald op welke datum de ‘closing’ plaatsvindt. Het overeengekomen deel van de koopprijs wordt dan voldaan en de aandelen en activa worden juridisch geleverd aan de koper. Over het algemeen vindt de ‘closing’ bij de notaris plaats aangezien aandelen in Nederland worden geleverd door een notariële akte, die wordt opgesteld door een notaris.

Voorbeeld
Bedrijf A en B hebben besloten dat op 1 december 2016 de closing gaat plaatsvinden. Op die datum ontmoeten de besturen van de bedrijven elkaar bij de notaris. De documenten voor overdracht (van het bedrijf, van de aandelen) worden hier getekend.

Wat is een fusie?

Fuseren heeft veel weg van overnemen, maar het is niet hetzelfde. Bij een fusie is het meestal zo dat het ene bedrijf wordt ‘opgeslokt’ door het andere bedrijf. Er zijn drie manieren om te fuseren: bedrijfsfusie, aandelenfusie of een juridische fusie.

Wat is een bedrijfsfusie?

Een synoniem voor bedrijfsfusie is een activa-passiva-transactie genoemd. Onder activa worden gebouwen, auto’s, inventaris, vorderingen e.d. verstaan en onder passiva worden leningen verstaan. Na de fusie is het bedrijf dat is overgenomen ‘leeg’, ze hebben alleen nog het geld dat ze hebben ontvangen door de fusie. Het kopende bedrijf heeft de keuze om te kiezen welke zaken worden overgenomen, de onaantrekkelijke zaken zoals schulden hoeven dus niet te worden overgenomen. Deze fusie duurt vaak lang, omdat alle zaken apart moeten worden overgedragen volgens de geldende regels.

Voorbeeld
Het bedrijf van Anne uit Goest gaat fuseren met het bedrijf van Feline uit Almere. Het bedrijf van Feline draagt al haar activa (gebouwen, inventaris, vorderingen) over aan het bedrijf van Anne. Ook alle passiva worden overgedragen (leningen). Het bedrijf van Feline blijft na de fusie bestaan, maar is ‘leeg’, het enige wat nog in het bedrijf zit is het geld dat Anne aan Feline heeft betaald voor de fusie. Alle goederen moeten bij deze fusie apart worden overgedragen. Anne kan ervoor kiezen om de zaken die onaantrekkelijk zijn niet te kopen, deze zaken blijven dan in het bedrijf van Feline. Denk hierbij aan schulden. Dit zal wel betekenen dat Anne meer aan Feline zal gaan betalen, omdat Feline dus achterblijft met de schulden.

Wat is een aandelenfusie?

De aandeelhouders dragen bij deze fusie hun aandelen over. De aandeelhouders krijgen vanzelfsprekend in ruil voor de aandelen hun geld terug. Het bedrijf dat overneemt moet een meerderheid van de aandelen kopen, waardoor ze controle over het bedrijf krijgen. Alleen aandelen kunnen bij deze fusie worden overgenomen, activa en passiva worden niet overgenomen. Het is daardoor een ‘makkelijkere’ fusie dan de bedrijfsfusie.

Voorbeeld
De aandeelhouders van bedrijf C uit Baarn dragen hun aandelen over aan bedrijf D uit Hilversum. In ruil voor hun aandelen krijgen de aandeelhouders van bedrijf C hun geld terug. Alleen de aandelen van bedrijf C worden door bedrijf D overgenomen, de bedrijfsmiddelen niet.

Wat is een juridische fusie?

Alleen rechtspersonen kunnen via deze fusie fuseren. Het moet gaan om twee dezelfde rechtspersonen (de bv en de nv worden gezien als dezelfde rechtsvorm), zie ondernemingsrecht - vennootschappen. Als twee verschillende rechtspersonen willen fuseren is dat pas mogelijk als één van beiden wordt omgezet. Er zijn twee opties voor juridische fusie:

• Rechtspersoon A fuseert in met rechtspersoon B, of B in A
• Rechtspersoon A en B richten vennootschap C op. A en B gaan over in C

Alle aandeelhouders die in de oude vennootschap zaten, gaan automatisch over naar de nieuwe vennootschap. Op het moment dat de akte bij de notaris worden verleden, gaan zowel de aandeelhouders als de vorderingen en eigendommen van de oude vennootschap automatisch (van rechtswege) over naar de nieuwe vennootschap.

Voorbeeld
Rechtspersoon C uit Utrecht en rechtspersoon D uit Amsterdam zijn twee dezelfde rechtspersonen en kunnen daarom juridisch fuseren. Alle bedrijfsmiddelen van rechtspersoon C en rechtspersoon D worden onder één nieuw rechtspersoon samengebracht: rechtspersoon Z. Alle aandeelhouders, vorderingen en eigendommen van de rechtspersonen C en D gaan over naar rechtspersoon Z.

Wat is een juridische splitsing?

Een andere mogelijkheid is juridische splitsing.

• Bedrijf A kan splitsen in A en B, maar A kan helemaal verdwijnen
• Bedrijf A kan splitsen A en B

De eerste optie is hierboven besproken. Bij de twee optie worden de aandeelhouders van A na de splitsing zowel aandeelhouder van A als van B. Beiden vennootschappen zijn aansprakelijk voor de bestaande schulden.

Voorbeeld
Bedrijf A uit Den Haag wil splitsen. Bedrijf A splitst in bedrijf A en bedrijf B. Bedrijf A blijft dus bestaan en er komt een nieuwe vennootschap bij, namelijk bedrijf B. De aandeelhouders van bedrijf A zijn na de splitsing ook van bedrijf B aandeelhouder.

Fusies en overnames en advocaat

Bij fusies en overnames moeten in een vroeg stadium advocaten worden betrokken. Niet alleen om te zorgen dat de fusie of overname op een goede manier verloopt, maar om ervoor te zorgen dat de fusie of overname geen nare nasleep krijgt. Denk hierbij aan belastingaanslagen die na de overname opeens boven tafel komen. Tijdens het gehele proces moeten afspraken over en weer duidelijk zijn. Op het moment dat dit niet zo is, kan dit zorgen voor hele vervelende situaties, bijvoorbeeld wanneer een bedrijf ervoor kiest om vroegtijdig de onderhandelingen te stoppen. Mocht je dus een fusie of overname overwegen: schakel direct een advocaat in!

Onze advocaten kunnen jou de juiste hulp bieden. Stel een vraag door hier te klikken! »»