Welk recht is van toepassing op het internationale contract? Op deze vragen is geen eenduidig antwoord te vinden. In het internationale recht wordt je van het kastje naar de muur gestuurd. Wil jij weten waar je aan toe bent?

Plaats opdracht

Internationale contracten en een advocaat

Het internationaal privaatrecht is vergelijkbaar met een spinnenweb. Overal hangen draadjes en soms loop je rond in een vicieuze cirkel, totdat de rechter uiteindelijk een knoop doorhakt. Maar sommige draadjes hebben wel een uiteinde en zullen jou naar het juiste antwoord op de vraag leiden. Wil je weten welk recht van toepassing is, welke rechter bevoegd is of hoe je een waterdicht internationaal contract opstelt? Voor elke situatie is er een ander antwoord. Een advocaat zal zich verdiepen in jouw persoonlijke situatie en het web doorzoeken van regels om uiteindelijk jou van het beste advies te voorzien. Het is immers mogelijk om een rechtskeuze in het contract op te nemen en bepaalde verdragen uit te sluiten. Vaak werkt dit in jouw voordeel of voorkomt dit een conflict op een later termijn. Hierdoor is een advocaat bij internationale gevallen niet alleen van belang op het moment dat een conflict, maar ook vooraf om een conflict te voorkomen.

Wat is het toepasselijk recht bij internationale overeenkomsten

Bij contracten die worden gesloten tussen verschillende landen, is het vaak lastig te bepalen aan de hand van welk recht het contract beoordeeld dient te worden. Denk bijvoorbeeld aan het recht dat toegepast moet worden om te bepalen of het contract geldig is of wanneer sprake is van een wanprestatie. Het hoeft niet altijd een conflict te zijn. Het is immers mogelijk dat twee bedrijven een contract sluiten waarbij de bedrijven hun hoofdkantoor in hetzelfde land hebben. Dan zal het recht waar de hoofdverblijven gevestigd zijn, als toepasselijk recht worden beschouwd.

Er ontstaat een conflict tussen rechtstelsels wanneer de koper bijvoorbeeld uit Nederland komt en de verkoper uit Turkije. Is dan het Nederlandse recht of het Turkse recht op de overeenkomst van toepassing. Het kan echter ook zijn dat er recht bestaat op internationaal niveau waarbij beiden landen partij zijn. Denk bijvoorbeeld aan EU-verordeningen, richtlijnen en verdragen.

Europese contracten
Europese contracten zullen meestal worden gesloten met het oog op de Rome I en Rome II verordeningen. Rome I ziet voornamelijk op het handelen en alle andere verbintenissen vallen onder de Rome II verordening. In deze verordeningen wordt het conflictrecht besproken. Conflictrecht wil zeggen dat er regels zijn opgenomen die verwijzen naar het recht dat in een situatie van toepassing zal zijn. Zij lossen het conflict van botsende rechtenstelsels op door te bepalen welk recht de overeenkomst beheerst. 

Ten eerste wordt gekeken naar het soort contract dat is gesloten, met andere woorden de bijzondere overeenkomsten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan koopovereenkomsten, vervoersovereenkomsten of arbeidsovereenkomsten. Bij een koopovereenkomst zal het recht van het land waar de verkoper woont/hoofdverblijf heeft, toepasselijk zijn. Je dient hierbij wel weer een uitstap te maken naar het Weens Koopverdrag. Indien landen hierbij allebei lid zijn en de overeenkomst dit verdrag niet uitsluit, zal dit verdrag van toepassing zijn en niet de Rome I verordening (weer een uitzondering van het spinnenweb).

Je kunt echter ook een onroerend goed verkopen. Een van de meest voorkomende zaak die als onroerend goed wordt bestempeld, is het huis.

Voorbeeld
Piet en Annette hebben een vakantiehuis in Spanje. Piet is bijna 70 jaar en Annette 68 jaar. Gezien hun leeftijden besluiten ze dat het niet meer mogelijk is om elk jaar op en neer te reizen naar Spanje. Ze hebben besloten om het huisje te verkopen. Het beste bod wordt gedaan door de Zwitserse Frans en Kim. Zij sluiten een koopcontract met Piet en Annette. Piet en Annette gaan nog een keer terug zodat ze het vakantiehuis netjes kunnen opleveren. Ze tekenen de akte van levering op 22 augustus 2017. In de overeenkomst was bepaald dat de betaling twee weken na levering zou geschieden. Een paar herinneringen later hebben Piet en Annette nog steeds geen betaling ontvangen. Ze willen op grond van wanprestatie een vordering indienen ter hoogte van de betaling.

Aangezien een Nederlands stel een vordering indient bij een Zwitsers stel, zal er bepaald moeten worden welk recht van toepassing is. Uit bovenstaand blijkt dat het een koopovereenkomst betreft. Beiden landen zijn partij bij de Rome I verordening en op grond hiervan geldt bij een koopovereenkomst de woonplaats van de verkoper, dus dat zou Nederlands recht zijn. Echter is hier sprake van een bijzondere omstandigheid, namelijk dat het onderwerp van de koop een onroerend goed is. Dit betekent dat er een andere bepaling in de Rome I verordening is opgenomen, namelijk dat bij de koop van een onroerende zaak het recht waar de zaak gelegen is van toepassing is.

Welke rechter mag over jouw internationaal contract beslissen?

Je hebt een internationaal contract gesloten, maar er ontstaan onduidelijkheden. Het conflict dat is ontstaan loopt zo hoog op dat er geen onderlinge oplossing meer gevonden kan worden. Dan zou een bindende beslissing van een rechter een oplossing kunnen zijn. Dan volgt echter een tweede conflict: welke rechter? Bij een internationale overeenkomst zal de Europese verordening Brussel I of Brussel II van toepassing kunnen zijn. Dit is echter een voorbeeld, want als de betrokken landen geen partij zijn bij deze verordening, dan zal er gekeken worden naar verdragen of het algemeen internationaal privaatrecht.

In het algemeen zullen de Europese regels verwijzen naar de rechter uit de lidstaat van de verweerder. Het verwijst dan niet naar de nationaliteit, maar naar de woonplaats van de verweerder. Echter, gelden hier ook weel afwijkende regels waardoor het web weer compleet is. Niet elke rechter mag elke zaak behandelen. Als een rechter onbevoegd is op een bepaald rechtsgebied of in een bepaalde situatie, dan zal ook dit in overweging genomen moeten worden. Op het moment dat het conflict is ontstaan, is het raadzaam om je verhaal bij een advocaat te doen. Gezien de keuze van de rechter is bepaald aan de hand van de situatie en de omstandigheden die hierbij een rol spelen, zal een advocaat je naar de juiste rechter kunnen sturen. De rechter dient dan te weten vanuit welk recht het conflict beoordeeld zal worden en hier zal een advocaat ook op toezien. Hij of zij zal jou vooraf informeren over wat je te wachten staat en samen zorgen voor een goede voorbereiding, zodat uiteindelijk de beste oplossing bereikt kan worden.

De contractsvrijheid bij internationale verdragen

Het is echter ook mogelijk om in het contract een rechtskeuze te maken. In artikel 3 van Rome I en artikel 14 van Rome II is bepaald dat partijen vrij zijn in het kiezen van het rechtstelsel waaraan zij het contract willen laten toetsen.

De beslissing nemen over een rechtstelsel gaat vaak niet heel soepel. De partij met de beste handelspositie zal het meestal voor elkaar krijgen om het rechtstelsel te kiezen dat het in het voordeel zal werken, of gewoon het rechtstelsel van zijn eigen land. Daarnaast geldt hetzelfde als in het nationale recht: partijen hebben de vrijheid om bedingen op te nemen waarin ze verplichten, verbieden of uitsluiten. Dit zal echter ook problemen opleveren. Stel dat het volgens het ene land mogelijk is om aansprakelijkheid uit te sluiten, maar volgens het andere land niet. Wat geldt dan als ze geen keuze voor een rechtsstelsel zijn overeengekomen?

Schade geleden in het buitenland, wat nu?

Indien er schade wordt geleden in het buitenland, kunnen er veel vragen ontstaan. Een van de belangrijkste vragen van het slachtoffer zal zijn: wie is en aansprakelijk en kan ik de schade verhalen? In eerste instantie wordt er volgens de Rome II verordening op Europees niveau vanuit gegaan dat de locatie waar de schade is geleden als uitgangspunt moet worden genomen. Hierbij wordt alleen maar directe schade bedoeld en niet de indirecte schade. Hierbij ontstaat alweer een onduidelijkheid: wanneer kan schade als indirect worden gekenmerkt? Daarnaast dient dus bepaald te worden op welke locatie de schade is geleden. Dit is echter ook niet zo duidelijk als dat het lijkt. Wat bedoelen ze precies met schade? Moet je dan denken aan de feitelijke, materiële schade of letselschade?

Stel dat de aansprakelijkheid in de overeenkomst is uitgesloten, maar jij wel door de andere contractspartij schade hebt geleden kun je dan alsnog een beroep op de aansprakelijkheid doen? Krijg je dan nog wel je schade vergoed, of had je dan gewoon van te voren beter moeten nadenken?

Leg direct je vraag voor aan een advocaat